چقدر شبیه پیامبریم؟
چقدر شبیه پیامبریم؟
این روزها، میان مردم، یک سری رفتارهای خاص، پسندیده محسوب می شوند که راستش نمی دانیم منبع و منشأ دقیقش از کجاست. رفتارهایی که ما را شبیه افراد ثروتمند و تحصیلکرده و به قول خودمان باکلاس نشان دهد تا خدایی نکرده یک وقت شبیه عقب مانده ها به نظر نرسیم. آن وقت است که رفتارمان پسندیده محسوب می شود و همین که در چشم مردم خوب جلوه کنیم، کلی متشخص به حساب می آییم. غافل از اینکه شخصیت اصلی چیز دیگری است و باید به خاطر کسی دیگر تلاش کنیم تا محبوب او شویم.
اینکه چگونه می توانیم نزد خالقمان محبوب باشیم را، با نگاهی به سیره و سنت پیامبر و اهل بیتمان (علیهم السلام) می توانیم بفهمیم. اما آیا تا به حال دقت کرده اید که چقدر رفتارهایمان در موقعیتهای مختلف شبیه الگوی عالم، حضرت محمد مصطفی (ص) است؟ در این مطلب با ما همراه باشید تا گوشه ای از رفتارهای پیامبر اکرم (ص) را در موقعیتهای مختلف بخوانیم و سعی کنیم آن را در زندگی پیاده کنیم.
ارزش خانواده
ما در دوره ای زندگی می کنیم که به خاطر وجود وسایل ارتباط جمعی و وجود شبکه های مختلف اجتماعی، ارتباط افراد در دنیای واقعی کم رنگ شده است و متأسفانه این مسئله در بین اعضای خانواده هم به چشم می خورد. این در حالی است که روابط صمیمی اعضای خانواده و مکالمه ی آنها با همدیگر و نیز همکاری برای کارهای مختلف خانه ، باعث محبت بیشتر می شود. همانطور که در رفتار پیامبر اسلام (ص) هم دیده می شد که همیشه در کارهای منزل با دیگران همکاری می کردند (۱) و هر گاه به خانه می رفتند، با افراد گفتگو می کردند(۲) و تا آنجا که ممکن بود تنها غذا نمی خوردند.
بخشش و فراموشی
خیلی وقتها، از مردم می رنجیم و هرگز آن را از یاد نمی بریم. اگر کسی به ما بدی کند، حتما باید به نوعی انتقام بگیریم و دل خودمان را خنک کنیم! در حالی که سیره ی پیامبر (ص)، بر بخشیدن مردم بود و اگر به آن بزرگوار ستمی می شد، آن را می بخشیدند و هرگز در صدد انتقام برنمی آمدند و تنها به خاطر خدا غضب می کردند.(۳)
لبیک به مردم
اگر کسی از شما درخواستی داشته باشد، یا اگر کسی دعوتتان کند، برای پذیرش آن درخواست یا دعوت، چه ملاکی دارید؟ مثلا پیش خودتان می گویید به خاطر اینکه فلان کار را کرده یا فلان حرف را زده بود پاسخ او را نمی دهم؟ یا اینکه چون خودتان را برتر از آن شخص می دانید یا به هر دلیل دیگری که بیشتر شبیه بهانه است، از پذیرش دعوت یا درخواست دیگران خودداری می کنید، لازم است بدانید که پیامبر رحمت (ص)، دعوت همگان را می پذیرفتند ولو فقیرترین مردم (۴) و هرگاه کسی از ایشان درخواستی داشت، جواب رد نمی شنید. «و چیزی از آن جناب درخواست نشد که «نه» بگوید. و هرگز حاجتمندی را رد نکرد جز آنکه یا حاجت او را برمی آورد، یا او را با سخنی نرم و دلنواز خرسند می ساخت.» (۵)
فروتنی در عین بزرگی
بعضی افراد را دیده اید که تا به جایی می رسند، رفتارشان فرق می کند و انگار که از همه ی اهل عالم برترند؟ اگر مال و ثروتی دارند یا به پست و مقامی رسیده اند، فکر می کنند که دیگر خیلی از کارها در شأن آنها نیست و دیگران را زیردست خود می بینند. خدا کند که ما جزو این دسته افراد نباشیم، زیرا پیامبرمان (ص) با آن همه بزرگی و عزت، که برترین مخلوق خداوند بودند هرگز غرور و تکبر نداشتند و با مردم متواضعانه رفتار می کردند. به هرکس می رسیدند پیشاپیش سلام می کردند، حتی به کودکان؛ اگر با گروهی راه می رفتند، در کنار آنها گام برمی داشتند و نمی گذاشتند کسی پشت سرشان حرکت کند؛ به خدمتکاران و غلامان کمک می کردند و خلاصه آنقدر مهربان و فروتن بودند که همه ی مردم خودشان را محبوب حضرت (ص) می دانستند.
البته ناگفته نماند که پیامبر (ص) تواضع نابجا را زشت می دانستند و تواضع در برابر کفار و منکران، افراد متکبر و ثروتمندان را (به خاطر ثروتشان) ناشایست می دانستند.
توصیفی از امام حسین (ع)
ویژگیهای اخلاقی پیامبر (ص)، قطعا در یک مطلب کوتاه نمی گنجد؛ به همین خاطر در انتها، توصیف اخلاق ایشان را از زبان امام حسین (علیه السلام) می آوریم:
« رفتار پیامبر( ص) با همنشینانش چنین بود که دائماً خوشرو و خندان و آسانگیر و ملایم بود. هرگز خشن و سنگدل و پرخاشگر و بد زبان و عیبجو و مدیحه گر نبود. هیچ کس از او مأیوس نمی شد و هر کس به در خانه او می آمد نومید باز نمی گشت. سه چیز را از خود رها کرده بود: مجادله در سخن، پرگوئی و دخالت در کاری که به او مربوط نبود؛ و سه چیز را در مورد مردم رها کرده بود: کسی را مذمت نمی کرد، سرزنش نمی فرمود، و از لغزش ها و عیوب پنهانی مردم جستجو نمی کرد … نزد او هرگز نزاع و مجادله نمی کردند… هرگاه فرد غریب و ناآگاهی با خشونت سخن می گفت و درخواستی می کرد، تحمّل می نمود، و به یارانش می فرمود هر گاه کسی را دیدید که حاجتی دارد به او عطا کنید، و هرگز کلام کسی را قطع نمی کرد تا سخنش پایان گیرد.» (۶)
« ای رسول ما! به خاطر لطف و رحمتی که از جانب خدا، شامل حال تو شده، با مردم مهربان گشته ای، و اگر خشن و سنگدل بودی، مردم از دور تو پراکنده می شدند، پس آن ها را ببخش، و برای آن ها طلب آمرزش کن، و درکارها با آن ها مشورت فرما.» (۷)
پی نوشت:
۱ـ مصطفی دلشاد تهرانی، سیره نبوی منطق عملی، دفتر چهارم، سیره خانوادگی، انتشارات دریا، چاپ اول، ص ۴۲۹٫ * ۲ـ همان، ص ۱۱۳٫ * ۳و۴و۵ـ ماهنامه موعود، مرداد ۱۳۸۵، شماره ۶۶؛ به نقل از سایت حوزه. * ۶ـ شیخ عبدالعلی حویزی، نورالثقلین (تفسیر) ،ج ، ۵ صص ۳۹۳ـ ۳۹۲؛ به نقل از مجله ی پاسدار اسلام، اسفند ۱۳۸۷ و فروردین ۱۳۸۸، شماره ۳۲۷ و ۳۲۸٫ * ۷ـ آل عمران، ۱۵۹٫
